Những câu hỏi gợi mở giúp con chia sẻ nhiều hơn với cha mẹ

Bạn có bao giờ cảm thấy bất lực khi con chỉ trả lời những câu hỏi của mình bằng “Không có gì”, “Con không biết”, hoặc im lặng? Trong nhiều gia đình, đặc biệt khi con bước vào tuổi dậy thì, việc trẻ không chia sẻ hoặc ít nói chuyện với cha mẹ trở nên ngày càng phổ biến.

Tuy nhiên, nguyên nhân không nằm ở việc con không muốn chia sẻ, mà nhiều khi là do cha mẹ chưa biết cách đặt câu hỏi đúng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ vì sao nên dùng câu hỏi gợi mở, cách áp dụng trong từng tình huống và cách xây dựng mối quan hệ gần gũi hơn với con.

Vì sao trẻ không muốn chia sẻ với cha mẹ?

Khi trẻ trở nên ít nói, rút lui khỏi giao tiếp với người lớn, đó có thể là dấu hiệu của:

• Áp lực học tập hoặc xã hội khiến con mệt mỏi
  
   
• Lo lắng bị đánh giá, chỉ trích nếu nói ra cảm xúc thật
  
   
• Thiếu không gian lắng nghe không phán xét từ người lớn
  
   
• Cha mẹ chỉ hỏi về kết quả, không quan tâm đến quá trình hoặc cảm xúc của con
  
   

Trong những trường hợp này, thay vì thúc ép hay trách mắng, điều cha mẹ cần là học cách giao tiếp với con hiệu quả hơn, bắt đầu bằng câu hỏi gợi mở.

Câu hỏi gợi mở là gì?

Câu hỏi gợi mở là những câu không thể trả lời bằng có hoặc không, mà khuyến khích người đối diện chia sẻ quan điểm, cảm xúc, hoặc trải nghiệm cá nhân. Với trẻ em và vị thành niên, câu hỏi gợi mở tạo điều kiện để:

• Con học cách diễn đạt cảm xúc
  
   
• Cha mẹ hiểu sâu hơn về thế giới nội tâm của con
  
   
• Giao tiếp trở nên nhẹ nhàng và an toàn hơn

 Thay vì thúc ép hay trách mắng, điều cha mẹ cần là học cách giao tiếp với con hiệu quả hơn, bắt đầu bằng câu hỏi gợi mở.

Những nguyên tắc khi dùng câu hỏi gợi mở với trẻ

Để giao tiếp hiệu quả với con, cha mẹ cần lưu ý:

• Chọn thời điểm phù hợp: Khi con thoải mái, không bị áp lực hay phân tâm
  
   
• Tránh hỏi dồn dập: Tôn trọng sự im lặng nếu con chưa sẵn sàng
  
   
• Lắng nghe chủ động: Gật đầu, nhìn vào mắt con, không ngắt lời
  
   
• Không phán xét: Tránh phản ứng gay gắt nếu câu trả lời không như mong muốn
  
   

Việc lắng nghe không chỉ là một hành vi, mà là sự hiện diện đầy đủ với con.

Gợi ý các câu hỏi gợi mở giúp con dễ chia sẻ hơn

Dưới đây là một số câu hỏi gợi mở thực tế, thường được sử dụng trong các buổi tham vấn:

Sau giờ học

• “Hôm nay có điều gì khiến con vui nhất ở trường?”
  
   
• “Nếu con được làm lại một điều trong ngày, con sẽ chọn gì?”
  
   

Khi con buồn hoặc im lặng

• “Con đang có cảm giác gì trong lòng mà chưa nói ra được?”
  
   
• “Nếu cảm xúc hôm nay là một bản nhạc, con nghĩ nó sẽ như thế nào?”
  
   

Về bạn bè và các mối quan hệ

• “Ai là người mà con thấy dễ chia sẻ nhất? Vì sao vậy?”
  
   
• “Có điều gì khiến con cảm thấy lạc lõng trong nhóm bạn không?”

Để giao tiếp hiệu quả với con, cha mẹ nên chọn thời điểm phù hợp, như khi con thoải mái, không bị áp lực hay phân tâm.

Về bản thân và sự phát triển cá nhân

• “Điều gì khiến con cảm thấy tự hào về bản thân gần đây?”
  
   
• “Nếu mô tả bản thân bằng 3 từ, con sẽ chọn từ nào?”
  
   

Những câu hỏi này không chỉ giúp con mở lòng, mà còn giúp cha mẹ rèn luyện kỹ năng lắng nghe - một trong những yếu tố quan trọng nhất để đồng hành cùng con trong hành trình trưởng thành.

Dịch vụ hỗ trợ cha mẹ tại ECHO MEDI

Nếu bạn đang cảm thấy bối rối, lo lắng khi con ít nói, khó chia sẻ, hoặc giao tiếp trong gia đình ngày càng căng thẳng, đội ngũ chuyên gia tâm lý trẻ em và vị thành niên tại ECHO MEDI luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn.

Chúng tôi cung cấp:

• Tham vấn tâm lý phụ huynh – Tư vấn/Trị liệu tâm lý trẻ em
  
   
• Hướng dẫn xây dựng kỹ năng giao tiếp trong gia đình
  
   
• Hỗ trợ đánh giá tâm lý và cảm xúc của trẻ
  
   
• Tư vấn giải pháp phù hợp với từng độ tuổi phát triển
  
   

Đăng ký buổi tư vấn đầu tiên miễn phí để hiểu con hơn, và hiểu chính mình trong vai trò làm cha mẹ: tamly.echomedi.com

Kết luận

Sự kết nối giữa cha mẹ và con không đến từ những cuộc trò chuyện dài, mà đến từ sự lắng nghe đúng lúc, đúng cách.
Chỉ cần thay đổi một chút trong cách đặt câu hỏi, cha mẹ có thể mở ra cả một thế giới nội tâm nơi con đang chờ được lắng nghe.

Những câu hỏi này không chỉ giúp con mở lòng, mà còn giúp cha mẹ rèn luyện kỹ năng lắng nghe

Hãy bắt đầu từ hôm nay bằng một câu hỏi gợi mở, và bằng cả sự kiên nhẫn để đồng hành cùng con.

CVTL. Trúc Thanh Nguyễn