Tiền hôn nhân: Những vấn đề thầm lặng nhưng tác động lâu dài

Hôn nhân là một giai đoạn quan trọng trong đời sống con người, là sự kết hợp giữa hai cá nhân với những cam kết và trách nhiệm chung, tạo nên một nền tảng cho phát triển tương lai gia đình và xã hội. Đây không còn là đơn thuần về cảm xúc mà đòi hỏi sự chấp nhận, thấu hiểu, tôn trọng và đồng hành lẫn nhau. Trong bối cảnh văn hóa Việt Nam, hôn nhân còn gắn liền với các giá trị gia đình, sự gắn kết giữa các thế hệ và kỳ vọng xã hội, đặt ra những cơ hội và thách thức để xây dựng một hệ thống bền vững và hạnh phúc. Chính vì thế giai đoạn tiền hôn nhân là thời điểm quan trọng để chúng ta cân nhắc giải quyết những vấn đề có thể tác động lâu dài đến hôn nhân.

1. Hạnh phúc lứa đôi

Hạnh phúc đôi lứa là nền tảng của một cuộc hôn nhân bền vững, nhưng nhiều yếu tố có thể âm thầm ảnh hưởng đến sự gắn kết giữa hai người nếu không được nhận diện và giải quyết trước khi kết hôn.

a. Sự thấu hiểu và giao tiếp

• Trong giai đoạn yêu đương, các cặp đôi thường bỏ qua hoặc lặng lẽ thể hiện ra  giá trị, mong muốn và kỳ vọng cá nhân mà thiếu việc trao đổi công khai minh bạch và được đồng thuận từ hai phía, điều này có thể dẫn đến cảm giác không được lắng nghe sau khi kết hôn. Ví dụ, một người có thể ưu tiên sự nghiệp, trong khi người kia mong muốn dành nhiều thời gian cho gia đình. Sự thiếu giao tiếp ẩn ngầm này có thể làm gia tăng cảm giác xa cách, cô đơn hoặc bất mãn, làm suy yếu sự gắn bó và niềm tin giữa hai người theo thời gian.

• Giải pháp: Trước hôn nhân, các cặp đôi nên dành thời gian để thảo luận về các giá trị cốt lõi, mục tiêu cuộc sống và cách giải quyết xung đột một cách cụ thể rõ ràng. Các buổi trò chuyện định kỳ hoặc tham gia tư vấn trước hôn nhân có thể giúp cải thiện kỹ năng giao tiếp và thấu hiểu lẫn nhau.

b. Kỳ vọng không thực tế

• Nhiều cặp đôi bước vào hôn nhân với những kỳ vọng lý tưởng hóa, chẳng hạn như tin rằng tình yêu sẽ giải quyết mọi vấn đề hoặc đối phương sẽ thay đổi theo ý mình. Khi thực tế không đáp ứng kỳ vọng, một hoặc cả hai có thể cảm thấy thất vọng, dẫn đến căng thẳng hoặc mất niềm tin vào mối quan hệ.

• Giải pháp: Thảo luận thẳng thắn về những kỳ vọng và đặt chúng vào thực tế khách quan, chấp nhận sự khác biệt, cam kết hỗ trợ lẫn nhau trong việc phát triển con người cá nhân. Điều này giúp xây dựng một mối quan hệ dựa trên sự tôn trọng và thực tế.

Giai đoạn tiền hôn nhân là thời điểm quan trọng để chúng ta cân nhắc giải quyết những vấn đề có thể tác động lâu dài đến hôn nhân.

c. Quản lý xung đột

• Mâu thuẫn là điều không thể tránh khỏi trong bất kỳ mối quan hệ nào, các cặp đôi chưa chuẩn bị kỹ năng để xử lý xung đột một cách lành mạnh sẽ xuất hiện tranh cãi kéo dài hoặc né tránh đối diện với vấn đề. Khi mâu thuẫn gia tăng,  xung đột xuất hiện nếu không được giải quyết có thể gây ra oán giận, cảm giác bị tổn thương hoặc mất kết nối cảm xúc.

• Giải pháp: Học cách giao tiếp mang tính xây dựng, chẳng hạn như lắng nghe tích cực, bày tỏ cảm xúc mà không đổ lỗi, và tìm kiếm giải pháp đôi bên cùng có lợi. Các cặp đôi có thể tham gia các khóa học về quản lý xung đột để trang bị kỹ năng cần thiết.

2. Phát triển gia đình: xây dựng và giữ vững gia đình

Sự phát triển của gia đình không chỉ liên quan đến việc xây dựng một cuộc sống chung mà còn đòi hỏi sự đồng thuận về vai trò, trách nhiệm và mối quan hệ với gia đình hai bên.

a. Vai trò và trách nhiệm trong gia đình

• Các cặp đôi có thể không trao đổi rõ ràng về vai trò của mình trong gia đình, chẳng hạn như việc phân chia công việc nhà, chăm sóc con cái hoặc linh hoạt hỗ trợ cho nhau. Sự thiếu minh bạch này có thể dẫn đến cảm giác bất bình đẳng, quá tải hoặc bị coi nhẹ, đặc biệt nếu một bên cảm thấy mình phải gánh vác nhiều trách nhiệm và một bên thấy mình bị gạt ra ngoài cuộc sống gia đình.

• Giải pháp: Trước hôn nhân, các cặp đôi nên thảo luận về cách phân chia vai trò và trợ giúp lẫn nhau. Ví dụ, thống nhất về việc ai sẽ đảm nhận các công việc cụ thể hoặc cách chia sẻ hoán đổi vai trò trong gia đình để thích nghi với hoàn cảnh sống.

b. Mối quan hệ với gia đình hai bên

• Trong văn hóa Việt Nam, gia đình hai bên thường có ảnh hưởng quan trọng đến cuộc sống của cặp đôi. Sự can thiệp quá mức hoặc kỳ vọng khác nhau từ cha mẹ có thể làm gia tăng áp lực, mâu thuẫn và cản trở tiến tới hôn nhân. Các cặp đôi có thể cảm thấy bị kẹt giữa việc làm hài lòng gia đình gốc và bảo vệ mối quan hệ của mình.

• Giải pháp: Thiết lập ranh giới rõ ràng với gia đình hai bên và thống nhất về cách xử lý các yêu cầu hoặc kỳ vọng. Việc giao tiếp cởi mở giữa cặp đôi và gia đình hai bên giúp giảm thiểu xung đột, duy trì sự hòa hợp và xây dựng nguồn lực hỗ trợ khi cần.

Trước hôn nhân, các cặp đôi nên thảo luận về cách phân chia vai trò và trợ giúp lẫn nhau.

3. Chuẩn bị cho việc chăm sóc con cái

Việc chuẩn bị cho vai trò làm cha mẹ là một yếu tố quan trọng nhưng có thể bị bỏ qua trước hôn nhân (khi cặp đôi chưa muốn có con), từ đó xuất hiện những thách thức tâm lý khi con cái xuất hiện.

a. Quan điểm về việc nuôi dạy con

• Các cặp đôi có thể có quan điểm khác nhau về cách nuôi dạy, chẳng hạn như kỷ luật, giáo dục, hoặc vai trò của cha mẹ trong việc chăm sóc con cái. Sự bất đồng này có thể dẫn đến tranh cãi, cảm giác không được tôn trọng hoặc áp lực khi một bên cảm thấy mình phải nhượng bộ quá nhiều.

• Giải pháp: Thảo luận trước về các giá trị và nguyên tắc nuôi dạy con, chẳng hạn như quan điểm về giáo dục, tôn giáo, hoặc cách xử lý hành vi của trẻ. Các cặp đôi cũng có thể tham khảo sách hoặc tham gia các khóa học về làm cha mẹ để chuẩn bị tốt hơn.

b. Cân bằng thời gian và duy trì năng lượng

• Việc chăm sóc con cái đòi hỏi dành phần lớn thời gian và tiêu tốn năng lượng đáng kể có thể làm giảm sự đầu tư dành cho mối quan hệ đôi lứa. Các cặp đôi có thể cảm thấy kiệt sức, mất kết nối hoặc bị bỏ rơi nếu không có kế hoạch cân bằng giữa vai trò làm cha mẹ và duy trì mối quan hệ vợ chồng.

• Giải pháp: Lên kế hoạch để duy trì thời gian riêng tư cho cặp đôi, chẳng hạn như tổ chức các buổi hẹn hò định kỳ hoặc chia sẻ trách nhiệm chăm sóc con để cả hai có thời gian nghỉ ngơi.

c. Áp lực từ xã hội và gia đình

• Trong văn hóa Việt Nam, áp lực từ gia đình hoặc xã hội về việc sinh con sớm hoặc nuôi dạy con theo cách truyền thống có thể gây căng thẳng. Các cặp đôi có thể cảm thấy bị ép buộc hoặc mất tự chủ trong các quyết định liên quan đến con cái, dẫn đến lo âu hoặc xung đột với gia đình gốc của hai bên.

• Giải pháp: Thống nhất với nhau về thời điểm và cách thức sinh con, đồng thời thảo luận với gia đình để thiết lập ranh giới và bảo vệ quyền tự quyết của cặp đôi.

4. Kết luận

Việc chuẩn bị cho vai trò làm cha mẹ là một yếu tố quan trọng nhưng có thể bị bỏ qua trước hôn nhân.

Hạnh phúc đôi lứa, sự phát triển của gia đình và việc chuẩn bị cho chăm sóc con cái là những yếu tố quan trọng cần được thảo luận trước khi bước vào hôn nhân. Các vấn đề thầm lặng như thiếu giao tiếp minh bạch, kỳ vọng không thực tế, bất đồng về vai trò hoặc quan điểm nuôi dạy con có thể gây ra căng thẳng và ảnh hưởng lâu dài đến các mối quan hệ trong gia đình. Bằng cách giao tiếp cởi mở, thiết lập ranh giới rõ ràng và chuẩn bị kỹ lưỡng, các cặp đôi có thể xây dựng một nền tảng vững chắc, đảm bảo sự hòa hợp và hạnh phúc trong cuộc sống hôn nhân gia đình.

CVTL. Đỗ Nguyễn Anh Minh